آرش هادیان درمانگر اختلالات جنسی و اضطرابی، مشاور روابط بین فردی
اختلال ارگاسمی در زنان عبارت است از ناتوانی یا دشواری در رسیدن به ارگاسم پس از آنکه به اندازه کافی از لحاظ جنسی برانگیخته و تحریک شده‌اند. ارگاسم می‌تواند از لحاظ شدت، طول زمان و تعداد دفعات بسیار متفاوت باشد. گاهی تحریک اندکی برای رسیدن به ارگاسم کافی است و زمانی مدت زیادی نیاز است تا فرد به ارگاسم برسد. اختلال ارگاسم زنان می‌تواند کیفیت و یا شدت ارگاسم را نیز کاهش دهد.
مردان نیز ممکن است به اختلال ارگاسم مبتلا شوند، ولی ما آن را به‌نام‌های دیگری چون اختلال نعوظ، دیر انزالی و یا زود انزالی می‌شناسیم.
تعداد زیادی از زنان در رسیدن به ارگاسم حتی پس از تحریک زیاد مشکل دارند. آمارها نشان می‌دهد حدوداً بین ۱۱ تا ۴۱ درصد زنان، اختلال ارگاسم دارند که میزان آن با توجه به سن و سال، مدت زمان و فرهنگ فرد می‌تواند متفاوت باشد. حدود ۱۰ درصد زنان هیچوقت در طول زندگی ارگاسم را تجربه نمی‌کنند. نام دیگر اختلال ارگاسمی در زنان آنورگاسمی می‌باشد.
برای آنکه این اختلال را در فردی تشخیص دهیم، باید اولاً نشانه‌های آن به‌مدت ۶ ماه در فرد حضور داشته باشد و ثانیاً باید باعث پریشانی زیاد فرد شده باشد. همچنین برای تشخیص آنورگاسمی، این نشانه‌ها نباید با دلایل دیگری چون مصرف مواد و یا خشونت همسر توجیه شود.
دلایل آنورگاسمی یا اختلال ارگاسمی در زنان
تشخیص دلایل زیرین آنورگاسمی یا اختلال ارگاسمی در زنان دشوار است. دلایل متفاوت جسمی، روانی و عاطفی می‌تواند در ایجاد آنورگاسمی نقش داشته باشد. از جمله می‌توان به دلایل زیر اشاره کرد:
افزایش سن
مشکلات پزشکی مانند دیابت، آسیب نخاعی یا مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
تاریخچه جراحی‌های زنان مانند برداشتن رحم یا هیسترکتومی
اثرات جانبی بعضی داروها مانند داروهای ضد افسردگی (SSRI)
دلایل فرهنگی و مذهبی از جمله انتظار نقش خاصی از زن که با اظهار ارگاسم همخوانی ندارد
شرم و خجالت
احساس گناه از لذت بردن
سابقه مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفتن بر روی میل جنسی و برانگیختگی تاثیر می‌گذارد (تاثیر غیرمستقیم بر ارگاسم دارد)
وجود مشکلات روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی بر روی میل جنسی و برانگیختگی تاثیر می‌گذارند (تاثیر غیرمستقیم بر ارگاسم دارند)
استرس
فقدان عزت نفس
مشکلات ارتباطی مانند عدم اعتماد به همسر و یا تضادهای حل نشده
ترس از حاملگی
اثرات الکل و مواد
شرم از اظهار نوع تحریکی که آنها را به ارگاسم می‌رساند
زمانی که عشق بازی پیش از تحریک زن به پایان برسد
پیشنوازی به اندازه کافی نباشد
عدم شناخت از بدن خود
اضطراب عملکرد (ترس از خوب عمل نکردن در زابطه جنسی)
رها نکردن خود در رابطه جنسی
انواع اختلال ارگاسمی در زنان (آنورگاسمی)
آنورگاسمی می‌تواند دائمی و برای کل عمر و یا آنکه در یک دوره زمانی ایجاد شود. در این شرایط پس از آنکه فرد در دوره‌ای ارگاسم نرمال را تجربه کرده است، دچار آنورگاسمی می‌شود. همچنین آنورگاسمی می‌تواند محدود به شرایط خاص، شریک جنسی خاص و یا نوع تحریک خاصی باشد و یا آنکه در همه شرایط و در همه انواع تحریکات، فرد به ارگاسم نمی‌رسد.
آنورگاسمی دائمی: شرایطی است که فرد هرگز ارگاسم را تجربه نکرده است.
آنورگاسمی ثانویه: شرایطی است که فرد برای رسیدن به ارگاسم مشکل دارد، اگرچه قبلا ارگاسم را تجربه کرده است.
آنورگاسمی موقعیتی: شایع‌ترین نوع آنورگاسمی است. زمانی اتفاق می‌افتد که شما تنها در موقعیت‌های خاصی به ارگاسم می‌رسید. به‌طور مثال، در حین خود ارضایی و یا سکس دهانی.
آنورگاسمی فراگیر: ناتوانی در رسیدن به ارگاسم تحت هر شرایطی با وجود برانگیختگی و تحریک کافی.
درمان آنورگاسمی یا اختلال ارگاسمی
تشخیص این امر که آنورگاسمی در زن دائمی است یا موقعیتی، مختص رابطه با همسر است و یا در همه روابط بروز می‌کند، از طریق خودارضایی فرد به ارگاسم می‌رسد و یا نه، فاکتور مهمی در تشخیص نوع اختلال ارگاسمی در زنان و در نتیجه درمان آنورگاسمی است.
در صورتی که آنورگاسمی دلیل فیزیولوژیکی داشته باشد، باید آن را برطرف کرد و سپس به مشکلات روانشناختی پرداخت. در صورتی که آنورگاسمی ناشی از اثرات جانبی داروها است، باید داروی مناسبی را جایگزین کرد.
ریلکسیشن : انجام تمرینات ریلکسیشن و آرام سازی عضلانی ، پیش از برقراری رابطه جنسی می تواند در ایجاد آمادگی بدنی و کاهش اضطراب بسیار موثر باشد.
حساسیت زدایی منظم : با توجه به اینکه منشاء اینگونه اختلالات جنسی معمولا ترس یا اضطراب می باشد ، با استفاده از این شیوه می توان در گذر زمان مشکل را برطرف نمود. برای این کار می توان مراحل زیر را طی کرد :
الف) مرحله اول، ترک نزدیکی تا زمان درمان کامل می باشد. در این مرحله مرد فقط می تواند به شیوه های غیر دخول، ارگاسم و لذت جنسی را تجربه نماید.
ب) در مرحله بعد زوجین باید توسط مشاور و یا مطالعه و یا … اطلاعات و آگاهی های جنسی و همچنین آگاهی های فیزیولوژیایی از اندام های جنسی خود و جنس مخالف را افزایش دهند، این کار ممکن است با توضیح و تشریح تصاویر آناتومی پزشکی، و همچنین مطالعه کتب آموزش مسائل جنسی صورت بگیرد.
ج) در مرحله سوم روابط غیر دخولی زوجین آغاز می گردد، در این مرحله زوجین فقط اجازه معاشقه، لمس، بوسیدن و نوازش مناطق غیر جنسی بدن را دارند و فقط ارتباط کلی بدنی و کلامی و چشمی برقرار خواهد شد. این مرحله باید آنقدر تکرار بشود که زن بتواند انجام این مرحله را بدون هیچ گونه اضطراب و ترسی تحمل نموده و لذت ببرد. در این مرحله، زن دست خود را بر روی مرد قرار می‌دهد تا از طریق غیر زبانی به همسر خود بگوید چطور، به چه مدت و شدتی و کجای بدن او را لمس کرده و مورد نوازش قرار دهد. ممکن است مرد یا زن در این مرحله ناخواسته به ارگاسم برسد، ولی آنها باید بدانند که ارگاسم هدف این مرحله نمی‌باشد.
د) مرحله چهارم، لمس، بوسیدن و نوازش مناطق جنسی بدن زن می باشد، در این مرحله نیز نباید دخول صورت بگیرد، زوجین با لمس و نوازش نقاط تحریک کننده جنسی، خصوصا آلت تناسلی، وارد فاز تحریک شدید جنسی می شوند؛ این مرحله نیز باید آنقدر تکرار بشود که زن بتواند به راحتی تحریکات جنسی ناشی از نوازش آلت تناسلی را تحمل کرده و لذت ببرد. زن و شوهر به‌طور همزمان بدن یکدیگر را لمس می‌کنند و در این مرحله می‌توانند برای ایجاد حساسیت بیشتر از لوسیون و یا روغن نیز استفاده کنند. روش‌های مختلفی را در این مرحله می‌توانند برای ارتباط و لذت دادن و گرفتن تجربه کنند، از جمله تماس دهان با آلت تناسلی. زوجین می توانند تا زمانی که در این مرحله هستند، ارگاسم را به صورت غیر دخولی تجربه نمایند.
ه) مرحله نهایی زمانی آغاز می گردد که زن از قرار گرفتن در معرض معاشقه و نوازشهای مناطق غیر جنسی و سپس مناطق جنسی توسط شوهر، بدون هراس و اضطراب لذت ببرد و خواستار ادامه رابطه و دخول باشد. در این صورت دخول صورت خواهد گرفت. به زوجین توصیه می‌شود تا عمل دخول به آرامی و همراه با تحریک کلیتوریس و نیز تصویرسازی ذهنی و استفاده از ویبراتور انجام شود.
رفتار درمانی : در صورتی که فرد دچار آنورگاسمی دائمی باشد، ابتدا به‌فرد آموزش داده می‌شود تا از طریق خودارضایی و استفاده از ویبراتور به اولین ارگاسم خود برسد. رواندرمانگر باید محیط امن و مطمئنی را برای گفتگو درباره نحوه خودارضایی با بیمار به‌وجود بیاورد. خودارضایی به‌فرد کمک می‌کند تا با بدن خود آشنا شود. درمانگر انواع تماس‌ها را با نقاط حساس مختلف بدن به بیمار آموزش می‌دهد. در جلسه اول نحوه تماس با نقاط غیر تناسلی و در جلسه بعد نحوه تماس با نقاط تناسلی بدن آموزش داده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد با این روش ۹۵ درصد زنان ارگاسم را تجربه خواهند کرد.
شناخت درمانی : وجود باورهای غلطی که درباره حجب و حیاء، احساس گناه و شرم و انتظاراتی که از نقش زن می‌رود و از کودکی در ذهن زنان جای می‌گیرد، یکی از علل اصلی آنورگاسمی زنان است. آنها یاد گرفته‌اند که زن لذت بردن از بدن خود امری نادرست است. آنها نباید لذت بردن خود را نشان دهند و یا آنکه هرگز نباید به‌دیگران بگویند چگونه عمل کنند تا آنها لذت ببرند. زن خوب زنی است که تنها وسیله لذت بردن همسر باشد، زیرا در قبال آن از حمایت مالی او برخوردار می‌شود.
شناخت درمانی کمک می‌کند تا مراجع باورهای غلط خود را درباره سکس و رابطه جنسی تصحیح کند. در شناخت درمانی فرد با بدن خود بیشتر آشنا می‌شود و تفاوت ارگاسم از طریق واژن و ارگاسم از طریق کلیتوریس را یاد می‌گیرد. او با نواحی حساس بدن خود آشنا می‌شود.
زوج درمانی : تحقیقات نشان می‌دهد روابط صمیمانه تاثیر زیادی در افزایش شادی و عزت‌نفس زنان و در نتیجه کاهش احتمال اختلال ارگاسمی در زنان دارد. یک زن زمانی که احساس امنیت و خوشی در رابطه دارد، کمتر به آنورگاسمی دچار می‌شود. به‌همین دلیل زوج درمانی یکی از راه‌های درمان آنورگاسمی می‌باشد.
در زوج درمانی نیازهای بدنی و جنسی زوجین آموزش داده می‌شود و پیشنوازی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای رابطه خوب تشریح می‌شود. نحوه تحریک کلیتوریس آموزش داده می‌شود، زیرا کمتر از نیمی از زنان از طریق دخول به ارگاسم می‌رسند. اغلب زنان از طریق تحریک کلیتوریس به ارگاسم می‌رسند.
زوج‌هایی که درباره مشکل خود با یکدیگر حرف می‌زنند و شریک جنسی خود را راهنمایی می‌کنند، تعداد دفعات کمتری به این مشکل دچار می‌شوند.
در صورتی که زن از طریق خودارضایی به ارگاسم می‌رسد ولی در حضور شریک جنسی خود نمی‌تواند به ارگاسم برسد، مفهوم اضطراب عملکرد برای آنها توضیح داده می‌شود. از آنها خواسته می‌شود پیش از رابطه جنسی ارتباط بیشتری با یکدیگر داشته باشند و زمان بیشتری را به پیشنوازی اختصاص دهند. مرد بهیچوجه نباید از نحوه عملکرد زن در رابطه جنسی انتقاد کند، زیرا این کار اضطراب او را افزایش می‌دهد.
ذهن اگاهی : به زنان آموزش داده می‌شود تا چگونه در لحظه قرار بگیرند و بر احساسات جنسی بدن خود توجه کنند و خود را از تفکرات بیهوده و اضطراب‌ها دور کنند. زنان باید بدانند که هر چقدر تمرکز بیشتری بر آن داشته باشند که به ارگاسم برسند، کمتر به ارگاسم می‌رسند؛ زیرا این تمرکز اضطراب بیشتری در آنها ایجاد می‌کند.
درمان پزشکی : در مواردی استروژن درمانی یا درمان هورمونی می‌تواند به درمان آنورگاسمی کمک کند.
آمارها نشان می‌دهد درمان آنورگاسمی در ۶۵ تا ۸۵ درصد موارد موفقیت‌آمیز می‌باشد. در صورتی که سن فرد جوان‌تر باشد، از نظر عاطفی سلامت باشد و دارای رابطه احساسی و عاطفی مناسبی با همسر باشد، احتمال بهبودی بیشتر است.
منابع:
www.psychologytoday.com
